సనాతన ధర్మంలో చెప్పిన పలు అంశాల్లో మనకు అందని సైన్స్‌ ఉందంటే ఆశ్చర్యమే. కానీ వీటికి సంబంధించిన పలు అంశాలు క్రమేపి రుజువవుతున్నాయి. ఇటీవల కొన్నేండ్ల కింద కాశీలో అమెరికా పరిశోధకుడు వచ్చి కాస్మోలజీ ఆధారంగా చేసిన ప్రయోగాలు పలు అద్భుత విషయాలను నిరూపించింది. అటువంటి ఒక సైన్స్‌ విషయం తెలుసుకుందాం… దేవాలయాలు హిందూ జీవన విధానంలో అంతర్భాగం. దేశంలో 13 లక్షలకు పైగా చిన్న లేదా పెద్ద దేవాలయాలు ఉన్నాయి. ప్రతి గ్రామం లేదా పట్టణంలో ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ దేవాలయాలు ఉన్నాయి. చాలామంది ఆయా ఆలయాలను క్రమం తప్పకుండా సందర్శిస్తారు. అయితే హిందూ దేవాలయాల్లో ఖగోళ, ఆర్కిటెక్చర్‌, సైన్స్‌, జ్యోతిష, వాస్తు ఇలా పలు అంశాలు మిళితమై ఉంటాయి.సాధారణంగా ఒక హిందూ దేవాలయం కింది నిర్మాణాలను కలిగి ఉంటుంది.
శ్రీకోవిల్‌ లేదా గర్భాలయం, హిందూ దేవాలయంలో దేవత విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేసిన భాగం అంటే గర్భగుడి. చుట్టుపక్కల ప్రాంతాన్ని చుత్తం పలం అని పిలుస్తారు. సాధారణంగా శ్రీకోవిల్‌లో ప్రదక్షిణ ప్రాంతం, వెలుపల ఒకటి కూడా ఉన్నాయి. ఇక్కడ భక్తులు ప్రదక్షిణను చేయవచ్చు. లోపలి ప్రాకారంలో అనుబంధ మందిరాలు, దిక్పాలకాలు, సప్తమాత్రుకలు మొదలైనవి కూడా ఉంటాయి. శిఖర లేదా విమానం అంటే పర్వత శిఖరం అని అర్ధం, గర్భగుడిపై ఉన్న శిఖరం. దీనికింద మందిరంలో ఇక్కడ దేవత ప్రతిష్ఠించబడి ఉంటుంది. ఆయా దేవాలయాలు రకరకాల వాస్తు నియమాల ప్రకారం ఏక ప్రాకారం, రెండు, మూడు ఇలా ఎక్కువ సంఖ్యలో ప్రాకారాలను కలిగి ఉంటాయి. ఉదాహరణకు తిరుమల దేవాలయం తీసుకోవచ్చు. దేవాలయంలోని భాగాలు పరిశీలిద్దాం.
లోపలి గోడ, బలిపీఠం, ధ్వజస్తంభం, ప్రధాన ద్వారం, ఆయా దేవతలకు సంబంధించిన వాహనాలు, ద్వారపాలకులు ఉంటారు. గోపురాలు దక్షిణ భారత దేవాలయాల విస్తృతమైన గేట్వే-టవర్లు. బయటి గోడ. హిందూ దేవాలయ నిర్మాణం ఆలయ నిర్మాణం, ప్రతీక పైన వివరించిన ప్రతి నిర్మాణాల వరుస క్రమంలో ఉంటాయి. భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు ఇదం శరీరం కౌంతేయా క్షేత్రమ్‌ అని చెప్పారు. ఈ శరీరం ఒక ఆలయం. మానవ శరీరం దేవుని ఆత్మ కోసం ఆలయం. ఆలయ నిర్మాణం వివిధ భాగాలు మానవ శరీరంలోని వివిధ భాగాలకు అనుగుణంగా ఉంటాయి. ఈ ఆలయం దైవిక ఉనికిని కలిగి ఉన్న భౌతిక శరీరం (స్థూల శరీరం). శ్రీకోవిల్‌ అంటే గర్భగుడి తల. లోపలి ప్రకృతి, దిక్‌పాలకులు, సప్తమాత్రుకలు ఏర్పాటు చేయబడిన ముఖం. అంతహారా అని పిలువబడే లోపలి ప్రాకారం వెలుపల గోడ దేవుని ఛాతీ. మధ్యలో ఉన్న నమస్కార మంటపం మెడ.
సాధారణంగా ప్రధాన పూజారి ఇక్కడ కూడా పూజలు చేస్తారు. బలిపీఠం వ్యవస్థాపించబడిన వెలుపలి ప్రాకారం దేవుని నడుము తెలుపుతుంది. గోపుర ప్రధాన ద్వారం దేవుని పాదాలు. దేహో దేవాలయ ప్రోక్తో జీవో అనే శ్లోకం ప్రకారం మానవ శరీరమే ఒక దేవాలయం. దీన్ని పరిశుభ్రంగా ఉంచుకుంటేనే మన ఆత్మ పరమాత్మగా మారగలదు అని పెద్దల అభిప్రాయం. దీనిలోని ఆరుచక్రాలు దేవాలయంలోని ఒక్కొ భాగానికి ప్రతీకగా నిలుస్తాయి. పటం ద్వారా ఆ విశేషాలు తెలుసుకోవచ్చు. అయితే ఇవన్నీ పురాతన కాలంలో ఒక సైన్స్‌ అంటే ఒక శాస్త్ర ప్రమాణాలతో నిర్మించిన దేవాలయాలకు మాత్రమే వర్తిస్తాయి. నేడు నిర్మించే దేవాలయాలు చాలా ప్రమాణాలు పాటించకుండా నిర్మిస్తున్నారు.
