చాలా మంది బ్యాంకుల్లో బ్యాలెన్స్ స‌రిగ్గా ఉంచ‌ట్లేదు.. అలాంట‌ప్పుడు బ్యాంకులు యూపీఐ సేవ‌ల‌ను ఉచితంగా ఎందుకు అందిస్తున్నాయి..?

మీరడిగిన ప్రశ్న చాలా బలమైనది – యూపీఐ వచ్చిన తర్వాత మంత్లీ మినిమం బాలన్స్ (MMB) మెయింటేన్ చేయని ఖాతాదారుల వల్ల బ్యాంకులు ఎలా నడుస్తున్నాయి? అనేది రోజూ మనమందరం ఎదుర్కొనే అంశం. మొదటిది – మంత్లీ మినిమం బాలన్స్ (MMB) అంటే ఏమిటి? మన ఖాతాలో కనీసం ₹1,000 లేదా ₹5,000 లాంటి బ్యాలన్స్ నెల మొత్తం ఉంచాలని బ్యాంకులు చెబుతాయి. ఇది ఉంచకపోతే పెనాల్టీ లేదా ఛార్జ్ వసూలు చేస్తారు. మరి యూపీఐ వచ్చిన తర్వాత ఏమయ్యింది? ఇప్పుడు చాలా మంది గూగుల్ పే, ఫోన్ పే, పేటీఎం వాడుతూ… ఖాతాలో డబ్బులు ఉంచడం లేదు. వచ్చే డబ్బు వెంటనే ఖర్చు చేస్తున్నారు. బ్యాంక్ ఖాతాలో బాలన్స్ ఉండకపోవడం ప్రారంభమైంది.

మరి ఇలా అయితే బ్యాంకులు నష్టపోతున్నాయా? ఇక్కడే విషయం: బ్యాంకులు నష్టాల్లోకి పోట్లేదు. ఎందుకంటే: యూపీఐ వాడితే కూడా బ్యాంక్ లాభపడుతోంది. ప్రతి యూపీఐ ట్రాన్సాక్షన్ వెనుక బ్యాంక్‌కి స్మాల్ ఫీజులు వస్తాయి (మరియు డేటా విలువ కూడా). క్రెడిట్ కార్డులు, లోన్లు, బీమా – ఇవే నిజమైన లాభ మార్గాలు. ఇప్పుడు బ్యాంకులు మంత్లీ బ్యాలన్స్ కన్నా వేరే ఆదాయ మార్గాలపై దృష్టి పెడుతున్నాయి. ఉదాహరణ: మీరు ₹500 బాలన్స్ ఉన్న ఖాతాదారుడైనా, బ్యాంక్ మీకు లైఫ్ ఇన్సూరెన్స్, ప్రీ అప్రూవ్డ్ లోన్, డెబిట్ కార్డ్ లోన్, లేదా క్యాష్ బ్యాక్ ఆఫర్స్ వంటి వాటిని ఆఫర్ చేస్తోంది. అలాగే బ్యాంకులు ఇంకో మార్గాన్ని ఎంచుకున్నాయి:

జీరో బ్యాలన్స్ అకౌంట్స్ (Jan Dhan, Salary Accounts), వీటిపై MMB అవసరం లేదు, కానీ వారు ఎక్కువగా యూపీఐ, ATM వాడుతున్నారు. ఇక్కడి నుంచే బ్యాంకులకు ఒకటికి పది మార్గాల్లో ఆదాయం వస్తోంది. ATM లావాదేవీలపై ఛార్జులు, డెబిట్ కార్డ్ చార్జెస్, SMS ఛార్జెస్, ప్రీమియం సర్వీసుల మీద ఫీజులు, FD, RD, Mutual Funds లాంటి ప్రోడక్టులపై కమిషన్. ఉదాహరణతో చెప్పాలంటే.. మీ ఇంట్లో చిన్న కొడుకు ఎప్పుడూ ఖర్చు చేస్తూ ఉంటాడు. కానీ మీరు అతని పేరుతో LIC పాలసీ తీస్తారు, సెల్ ఫోన్ రీచార్జ్ వేరుగా చేస్తారు, అతని ఖర్చులలో కొన్ని తిరిగి మీకు లాభంగా మారతాయి. అలాగే… ఖాతాలో డబ్బులు లేకపోయినా – బ్యాంకు ఇతర మార్గాల్లో ఆ ఖాతాదారుడి నుంచి ఆదాయం తెచ్చుకుంటుంది.

మంత్లీ మినిమం బాలన్స్ లేదు కదా! బ్యాంక్ ఎలా నడుస్తోంది? అనే మీ ప్రశ్నకి సూటిగా సమాధానం. బ్యాంకుల ఆదాయం ఇప్పుడు డబ్బు నిల్వపై కాకుండా, లావాదేవీలపై, సేవలపై వస్తోంది. UPI వల్ల బ్యాంకులు నష్టపోలేదు, వాళ్లు మారిపోయారు – డిజిటల్ ఆదాయ మార్గాల వైపు. నేను ఏ బ్యాంకు అధికారి కాదు, ఎకానమిక్స్ నిపుణుడిని కూడా కాదు. కేవలం ఒక సామాన్య ఖాతాదారునిగా, ప్రజలతో, బ్యాంకు సిబ్బందితో, నిత్యజీవితంలో నేను గమనించిన విషయాల ఆధారంగా ఈ సమాధానాన్ని అందించాను. ఈ వివరణ . కొన్ని పాయింట్లు పూర్తిగా అచ్చం నిజం కాకపోవచ్చు, కానీ సాధారణ వ్యక్తికి ఆర్థిక వ్యవస్థ ఎలా పనిచేస్తుందో అర్థమయ్యేలా చెప్పే ప్రయత్నం మాత్రమే చేశాను.