D4 Anti Drone system, పాకిస్తాన్ ప్రయోగించిన టర్కీ drones ని నిర్వీర్యం చేయడంలో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. D4 – Detect, Deter, Destroy & Document అని అర్థం వ‌స్తుంది. 300 -400 డ్రోన్స్ ని pakisthan , భారత్ మీద ప్రయోగించింది. ఈ రకమైన ఎత్తుగడ Azerbaijan, Armenia మీద 2020 యుద్ధం లో ఉపయోగించి విజయం సాధించింది. అలాగే, Hamas కూడా ఈ రకమైన ఎత్తుగడ ఇజ్రాయేల్ మీద ప్రయోగించింది saturation attack లో కొంత మేర విజయం సాధించింది. వాటన్నింటినీ ఖరీదైన క్షిపణుల తో అడ్డుకోవడం కష్టమైన పని, మనకి క్షిపణులు మిగలవు కూడా. అందుకనే, ఆ యుద్ధాల నుంచి పాఠాలు నేర్చుకున్న భరత్ ఈ D4 వ్యవస్థని త్రివిధ దళాలు, కేంద్ర బలగాలకు కూడా అందించింది.
ఈ వ్యవస్థ ముందుగా శత్రువుల డ్రోన్ యొక్క రేడియో సిగ్నల్ పసిగట్టి jam చేయగలదు. డ్రోన్ తన లక్ష్యం చేరుకోవడానికి GPS లేదా మరేదైనా నావిగేషన్ వ్యస్థను వాడుతుంది కాబట్టి దాన్ని jam చేయడం, spoof చేసి తప్పుదారి పట్టించడం, ఇవి ఏవీ పనిచేయకపోతే high energy directed energy weapon ( శక్తివంతమైన laser ) ని ప్రయోగించి డ్రోన్స్ ని ధ్వంసం చేయగలవు. పాకిస్తాన్ డ్రోన్ దాడిని తక్కువ ఖర్చులో తిప్పికొట్టడం లో ఘనవిజయాన్ని సాధించాయి
వీటిని రెండురకాల గా వినియోగిస్తున్నారు. ముఖ్యమైన సముదాయాలను రక్షించడానికి శాశ్వతం గా install చేసే విధానం ఒకటి. Truck మీద install చేసి సైన్యం కి తోడుగా వారితో పాటు ప్రయాణిస్తూ డ్రోన్ దాడుల నుంచి రక్షించడానికి మొబైల్ వ్యవస్థ మరొకటి. 2024 లో ప్రధాని, మంత్రిమండలి ప్రమాణ స్వీకారం సమయం లో కూడా , వారి రక్షణ కొరకు వీటిని వినియోగించారు.
హైదరాబాద్ కి చెందిన High energy systems and Sciences అనే DRDO అనుబంధ సంస్థ వీటి తయారీలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది.
