హిందూ సంస్కృతి అనేది భారతదేశం, ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న హిందూ ప్రజల ఆధారంగా అభివృద్ధి చెందిన ఒక సమృద్ధి, వైవిధ్యపూర్ణ, మరియు దీర్ఘకాలిక సంస్కృతి. ఈ సంస్కృతిలో వివిధ ఆచారాలు, సంప్రదాయాలు ఉన్నాయి. అవి సమాజం, ధర్మం, జీవనశైలి, భక్తి, నైతికత మరియు తాత్త్వికత పట్ల ప్రగాఢమైన అవగాహనను ప్రతిబింబిస్తాయి. హిందూ సంస్కృతిలో దేవతల పూజ, యజ్ఞాలు, వ్రతాలు ప్రధానమైన ఆచారాలుగా ఉన్నాయి. హిందువులు శివుడు, విష్ణువు, దుర్గాదేవి, గణేశుడు వంటి అనేక దేవతలను పూజిస్తారు. ఈ పూజలు, ప్రత్యేకమైన పండుగల రోజుల్లో, వారి భక్తి భావనను ప్రదర్శిస్తాయి. ప్రతీ పూజలో తీర్థ ప్రసాదాలు అందిస్తారు. దేవుడికి నైవేద్యంగా సమర్పించినదాన్నే భక్తులకు అందిస్తారు.
అయితే దేవుడి ప్రసాదంలో ఎక్కడా ఉల్లి, వెల్లుల్లి వాడరు. దీనివెనుక పెద్ద పురాణ గాధ ఉంది. ఉల్లి, వెల్లుల్లి వాడకం దేవుడి నైవేద్యాలలో కొన్ని పరమార్థిక కారణాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఇవి జ్యోతిష, ఆధ్యాత్మికత మరియు భారతీయ సంస్కృతిలో ప్రత్యేక స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. ఉల్లి, వెల్లుల్లి వంటివి తేలికపాటి జీర్ణ సంబంధిత ఆహారంగా భావించబడతాయి. ఇవి కొన్ని హిందూ సంప్రదాయాల్లో ‘తమసిక్’ ఆహారాలుగా పరిగణించబడతాయి. ‘తమసిక్’ అంటే అశుభం, నాశనాత్మకమైన దిశగా జరగడం. ఈ ఆహారాలు శరీరంలో నెమ్మదిని, అశాంతిని తీసుకురావచ్చు. అందువల్ల, దేవతలకు నైవేద్యంగా ఉల్లి, వెల్లుల్లి వాడటం కొన్ని సంప్రదాయాలలో నిషేధించబడింది.
ఉల్లి, వెల్లుల్లి కూడా పశువులు, కీటకాలు ఆకట్టుకునే వాసన కలిగి ఉంటాయి. ఈ వాసనలో ఈ కూరగాయలు పశువులుగా భావించబడతాయి, అవి పవిత్రతకు అనుకూలం కాదు. ఇక ఉల్లి, వెల్లుల్లి రాక్షసుల నోటి నుంచి వచ్చిన అమృత బింధువులతో ఏర్పడినవిగా భావిస్తారు. పాల సముద్రం మధిస్తున్నప్పుడు వచ్చిన అమృతాన్ని దేవతలు, రాక్షసులకు పంచుతుండగా.. విష్ణుమూర్తి గమనించి రాక్షసులకు అమృతం దక్కకూడదని భావిస్తారు . దీంతో వెంటనే తన సుదర్శన చక్రం సాయంతో రాక్షసుల తలలను నరుకుతారు. అయితే అప్పటికే నోట్లోకి వెళ్లిన అమృత బిందువుల కారణంగా తలలకు మరణం లేదు. అయితే తలలు తెగిపడుతున్న సమయంలో రాక్షసుల నోటి నుంచి బయట పడిన అమృత బింధువుల కారణంగానే ఉల్లి, వెల్లుల్లి ఉద్భవించిననట్లు భావిస్తారు. ఈ కారణంగా కూడా దేవుళ్ల నైవేద్యాల్లో ఉల్లి, వెల్లుల్లి వాడరు.
ఉల్లి, వెల్లుల్లి ప్రాముఖ్యంగా ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు కలిగి ఉండటంతో వాటిని సాధారణంగా రోగ నివారణకు ఉపయోగిస్తారు. కానీ, దేవతలకు ఇవ్వడానికి ఈ ఆహారాలు పగిలిపోయిన లేదా అసాధారణ రుచులను తీసుకురావచ్చు, అందువల్ల ఈ రెండు కూరగాయలు నైవేద్యంగా వాడటం మానివేయబడింది. ఈ కారణాల వల్ల, హిందూ మతంలో ఉల్లి, వెల్లుల్లి వాడకం, ముఖ్యంగా పూజలకు సంబంధించి, కొన్ని ప్రాంతాలలో పరిమితమవుతుంది.